جستجو در مقالات منتشر شده
۱ نتیجه برای صرف‌ساختی
سمیه حنان، زلفا ایمانی،
دوره ۶، شماره ۴ - ( ۸-۱۴۰۲ )
چکیده
در زبان فارسی امکانات گوناگون اشتقاقی و ترکیبی برای بیان مفهوم شغل و حرفه وجود دارد که در ترکیب با اسم و صفت اسم‌های مرکب و اشتقاقی تولید می‌کنند که دارای معنای عاملیت و فاعلی هستند. هدف از این پژوهش، بررسی چهار عنصر دستوری «-چی»، «-کار»، «-فروش» و «-گر» بر اساس دیدگاه نظریه صرف ساختی و ارائه تبیینی ساخت‌بنیاد از چگونگی شکل‌گیری واژه‌های ساخته شده با این پسوندها و تکواژهای آزاد است. نظریه صرف ساختی با رویکرد واژه‌بنیاد از جدیدترین نظریه‌های حوزه‌ی صرف به شمار می‌رود. این نظریه برای توصیف و بررسی رابطه‌ای نظام‌مند میان صورت و معنا در واژه‌سازی از مفهوم «ساخت» بهره می‌گیرد. در صرف ساختی، واژه‌های غیربسیط به عنوان ساخت در نظر گرفته می‌شوند و هر واژه یک نشانه‌ی زبانی و حاصل جفت‌شدگی صورت و معنا به شمار می‌رود. هر واژه، صورتی غیربسیط و حاوی سه نوع اطلاعات است که در رویکرد واژه‌بنیاد با سه علامت PHON که بیانگر بعد واجی، SYN که بیانگر بُعد واژ- نحوی و SEM که بیانگر بُعد معناییِ واژه است، نشان داده می‌شوند. پژوهش حاضر از جنبه تجربی پیکره‌بنیاد و از جنبه نظری مبتنی بر رویکرد شناختی است. داده‌های این پژوهش دربرگیرنده ۲۱۲ واژه اشتقاقی و ترکیبی ساخته شده از پسوندهای چی و گر و تکواژهای آزاد فروش و کاراست که از پیکره فارسی بیجن‌خان، واژهنامه معین و واژهنامه دهخدا استخراج شده‌اند. واژه‌های ساخته شده از هریک از عناصر مذکور به ترتیب دارای ۴، ۳، ۴ و ۳ زیرطرحواره است که جملگی دارای معنای عاملیت و فاعلی هستند اما از حیث شیوه دلالت به مفهوم شغل و یا از جنبه مقوله دستوری پایهای که هر یک از این ۴ سازه به آن متصل میشود با یکدیگر تفاوت دارند. از دیگر نتایج این پژوهش می‌توان به اثبات وجود رابطه دوسویه میان ساخت و معنا اشاره کرد به این ترتیب که ساخت تعیین کننده معنا و مفهومی است که از کلیت یک واژه به دست می‌آید.
آیتمی وجود ندارد
