جستجو در مقالات منتشر شده
۱ نتیجه برای واژه سازی زبان
عبدالله غلامی، یدالله فیضی پیرانی، جمال فرزندوحی،
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۱۲-۱۴۰۲ )
چکیده
اصطلاح «زایایی»برای اولین بار توسط دنیس (۱۸۳۸) مورد استفاده قرار گرفت. او زایایی را معادل«زنده بودن» به‌کار برد. یسپرسن (۱۹۴۲)، دارمستتر ، گریم و دیگران نیز زایایی را با همین مفهوم به کار برده‌اند. بر مبنای اصول و مفاهیم زایایی، تولید و تحول واژگان به صورت ساختهای هدفمند طی مراحل خاصی صورت می‌گیرد. موضوع زایایی، مسئله همه یا هیچ نیست، بلکه فرایندی است با دو مشخصه اصلی: درجه پذیری و تحول در طول زمان که در اجرای فرایندهای آن گاهی محدودیتهای خاصی روی می‌دهد و از تولید واژگان جدید جلوگیری می‌نماید. در این پژوهش، فرایندهای واژه سازی در ساخت واژگان و اصطلاحات قرآنی بر مبنای اصول زبانشناسی و در چارچوب نظریات زایایی مورد مطالعه و دقت نظر قرار گرفت. در رویکرد زایایی در رابطه با سطوح مختلف فرایندهای واژه سازی، قواعد، محدودیتها و موانعی حاکم است. از دسته محدودیتهای حاکم بر زبانها در تولید یا بروزرسانی واژگان یک زبان، میتوان به محدودیتهای «معنایی، آوایی، صرفی، نحوی، زیبایی‌شناختی، دلایل تاریخی و عوامل برونزبانی» اشاره کرد. محدودیت های معنایی به سبب وجود بار معنایی منفی، مانع استعمال واژه می گردد وگاهی وجود یک وام واژه مانع از تولید واژه جدیدی با همان معنا یا کاربرد شود و از دیگر موارد می توان توسیع معنایی در مفاهیم واژگانی را عنوان کرد. محدودیتهای آوایی و فرایندهای آن در حوزه تجوید، اعلال و بلاغت در زبان قرآن به وفور یافت می شود. بر اساس روابط همنشینی واجی و مشخصه های همگونی، و رعایت این فرایند آوایی، حس زیبایی‌شناختی و شبکه مفهومی خاص در کلام متبادر می‌گردد. ساخت صرفی پایه حداقل به سه روش برای وندافزایی محدودیت ایجاد می‌کند؛ ممکن است پایه به طبقه صرفی خاصی متعلق باشد گاه وندافزایی منوط به این است که آیا پایه قبلاً مورد وندافزایی قرار گرفته است و سوم اینکه ساخت صرفی پایه، استحقاق وندافزایی دارد. بنا بر محدودیتهای نحوی، وندهای اشتقاقی فقط به پایه های معینی متصل میشوند. بعضی از تغییرات واژگانی دلایل تاریخی دارند؛ تغییر ساختارهای اجتماعی و فرهنگی که سبب تغییر و تحول در واژگان و یا سبب ایجاد محدودیت در آنها میگردند. یکی دیگر از مهمترین عواملی که در همه زبانها مانع واژه سازی می شود، وامگیری بسیار گسترده از زبان دیگر باشد. به سبب همین محدودیتها است که گاهی با یک سری مفاهیم و اصطلاحات خاصی در زبان قرآن روبرو شده که با آنچه میان قوم عرب آن دیار رایج بود، کم و بیش تفاوت دارد. همین امر سبب شده است تا واژه شناسان در پی جستجوی ریشه و یا تحولات حاکم بر آن واژگان برآیند.
آیتمی وجود ندارد
