دوره 8، شماره 4 - ( 9-1404 )                   جلد 8 شماره 4 صفحات 76-61 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Jalili M, Mobaraki M. (2025). Stylistic Analysis of Verbal Processes in Iranian Legal Texts: Examining the Relationship Between Linguistic Choices and Law Enforceability Based on Halliday’s Systemic Functional Theory [In Persian]. JSAL. 8(4), 61-76.
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-204-fa.html
جلیلی مریم، مبارکی محمود.(1404). تحلیل سبک‌شناختی فرایندهای فعلی در متون حقوقی ایران: بررسی رابطه میان گزینش‌های زبانی و قابلیت اجرایی قوانین براساس نظریه نقش‌گرایی هلیدی زبان کاوی کاربردی 8 (4) :76-61

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-204-fa.html

تحلیل سبک‌شناختی فرایندهای فعلی در متون حقوقی ایران: بررسی رابطه میان گزینش‌های زبانی و قابلیت اجرایی قوانین براساس نظریه نقش‌گرایی هلیدی
مریم جلیلی*1، محمود مبارکی2
1- دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران ، maryam_jalili78@yahoo.com
2- استادیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه جهرم، فارس، ایران
چکیده:   (38 مشاهده)
سبک‌شناسی حقوقی به‌مثابه یکی از گرایش‌های زبان‌شناسی حقوقی، می‌تواند نقش مؤثری در ارتقای کیفیت متون قانونی و تسهیل اجرای عادلانه قوانین ایفا کند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه میان سبک فعلی و قابلیت اجرایی قوانین، به تحلیل انواع فرایندهای موجود در متون حقوقی ایران و تعیین تأثیر گزینش‌های فعلی بر شفافیت و قدرت اجرایی قوانین می‌پردازد. فرضیه پژوهش این است که بسامد بالای فرایندهای مادی و رابطه‌ای در متون حقوقی، نشان‌دهنده قوت و قابلیت اجرای بهتر قانون است. در این راستا، چهار مجموعه قانونی (قوانین تجارت، مطبوعات، کودک و نوجوان، و احکام مدنی-کیفری) در چارچوب نظریه نقش‌گرایی هلیدی و متیسن (2014) مورد بررسی قرار گرفت. پیکره پژوهش شامل 120 صفحه (30 صفحه از هر مجموعه) بوده که از طریق تحلیل محتوای کمّی و کیفی، انواع فرایندهای شش‌گانه (مادی، ذهنی، رابطه‌ای، رفتاری، کلامی و وجودی) استخراج و بسامد آن‌ها محاسبه شد. برای ارزیابی عینی‌تر، شاخص‌های خوانایی شامل میانگین طول جمله، تراکم واژگان تخصصی و نسبت افعال به عبارات فعلی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که فرایندهای مادی (36-41%) و رابطه‌ای (33-41%) بیشترین بسامد را در تمامی چهار مجموعه دارند. قوانین مدنی-کیفری با 270 فرایند و قوانین کودک و نوجوان با 155 فرایند به‌ترتیب بالاترین و پایین‌ترین تراکم فعلی را نشان دادند. میانگین طول جملات در قوانین مدنی-کیفری (28.4 کلمه) از سایر قوانین بیشتر بود. نسبت عبارات فعلی به افعال در همه متون حدود 3:1 محاسبه شد که نشان‌دهنده پیچیدگی ساختاری بالاست.  بسامد بالای فرایندهای کلامی در قوانین مدنی-کیفری (16%) در مقابل قوانین کودک و نوجوان (4%) نشان می‌دهد که فرصت دفاع و اعتراض در قوانین اول بیشتر است. همچنین غلبه فرایندهای ذهنی و رفتاری (21%) در قوانین کودک و نوجوان، نشان از انتزاعی‌تر بودن این قوانین دارد که می‌تواند منجر به ابهام در تفسیر و اجرا شود. یافته‌ها ضرورت بازنگری در سبک نگارش قوانین کودک و نوجوان و مطبوعات را با تأکید بر ملموس‌سازی مفاهیم از طریق افزایش فرایندهای مادی و کاهش پیچیدگی ساختاری نشان می‌دهد.
واژه‌های کلیدی: سبک‌شناسی حقوقی، نظریه نقش‌گرایی هلیدی، فرایندهای فعلی، قابلیت اجرایی قوانین، متون حقوقی ایران، شفافیت قانونی، تحلیل گفتمان حقوقی
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تحلیل گفتمان
دریافت: 1404/6/19 | پذیرش: 1404/9/3 | انتشار: 1404/9/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.