دوره 6، شماره 4 - ( زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1402 )                   جلد 6 شماره 4 صفحات 77-47 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.61186/jsal.6.4.47
‎ 20.1001.1.29809304.1402.6.4.10.7

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hannan S, Imani Z. (2023). Examination of Derivative and Compound Words Generated from Four Syntactic Elements "-Chi," "-Kar," "-Forush," and "-Gar" within the Context of Morphological Construction Theory [In Persian]. JSAL. 6(4), 47-77. doi:10.61186/jsal.6.4.47
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-106-fa.html
حنان سمیه، ایمانی زلفا. بررسی واژه‌های اشتقاقی و ترکیبی ساخته‌شده از چهار عنصر دستوری «-چی»، «-کار»، «-فروش» و «-گر» در چارچوب نظریه صرف ساختی زبان کاوی کاربردی 1402; 6 (4) :77-47 10.61186/jsal.6.4.47

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-106-fa.html

بررسی واژه‌های اشتقاقی و ترکیبی ساخته‌شده از چهار عنصر دستوری «-چی»، «-کار»، «-فروش» و «-گر» در چارچوب نظریه صرف ساختی
سمیه حنان1، زلفا ایمانی* 2
1- دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان شناسی عمومی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2- دانشجوی دکتری زبان شناسی عمومی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران ، zolfa.imani.1985@gmail.com
چکیده:   (977 مشاهده)
در زبان فارسی امکانات گوناگون اشتقاقی و ترکیبی برای بیان مفهوم شغل و حرفه وجود دارد که در ترکیب با اسم و صفت اسم‌های مرکب و اشتقاقی تولید می‌کنند که دارای معنای عاملیت و فاعلی هستند. هدف از این پژوهش، بررسی چهار عنصر دستوری «-چی»، «-کار»، «-فروش» و «-گر» بر اساس دیدگاه نظریه‌ صرف‌ ساختی و ارائه‌ تبیینی ساخت‌بنیاد از چگونگی شکل‌گیری واژه‌های ساخته‌ شده با این پسوندها و تکواژهای آزاد است. نظریه‌ صرف ساختی با رویکرد واژه‌بنیاد از جدیدترین نظریه‌های حوزه‌ی صرف به شمار می‌رود. این نظریه برای توصیف و بررسی رابطه‌ای نظام‌مند میان صورت و معنا در واژه‌سازی از مفهوم «ساخت» بهره می‌گیرد. در صرف ساختی، واژه‌های غیربسیط به عنوان ساخت در نظر گرفته ‌می‌شوند و هر واژه یک نشانه‌ی زبانی و حاصل جفت‌شدگی صورت و معنا به شمار می‌رود. هر واژه، صورتی غیربسیط و حاوی سه نوع اطلاعات است که در رویکرد واژه‌بنیاد با سه علامت PHON که بیانگر بعد واجی، SYN که بیانگر بُعد واژ- نحوی و SEM که بیانگر بُعد معناییِ واژه است، نشان داده می‌شوند. پژوهش حاضر از جنبه تجربی پیکره‌بنیاد و از جنبه نظری مبتنی بر رویکرد شناختی است. داده‌های این پژوهش دربرگیرنده 212 واژه‌ اشتقاقی و ترکیبی ساخته ‌شده از پسوندهای چی و گر و تکواژهای آزاد فروش و کاراست که از پیکره‌ فارسی بیجن‌خان، واژه­نامه معین و واژه‌نامه دهخدا استخراج شده‌اند. واژه‌های ساخته شده از هریک از عناصر مذکور به ترتیب دارای 4، 3، 4 و 3 زیرطرحواره است که جملگی دارای معنای عاملیت و فاعلی هستند اما از حیث شیوه دلالت به مفهوم شغل و یا از جنبه مقوله دستوری پایه­ای که هر یک از این 4 سازه به آن متصل می­شود با یکدیگر تفاوت دارند. از دیگر نتایج این پژوهش می‌توان به اثبات وجود رابطه‌ دوسویه میان ساخت و معنا اشاره کرد به این ترتیب که ساخت تعیین کننده معنا و مفهومی است که از کلیت یک واژه به دست می‌آید.
 
واژه‌های کلیدی: زبان شناسی اجتماعی، صرف‌ساختی، واژه های اشتقاقی، واژه های ترکیبی، طرحواره معنایی
متن کامل [PDF 419 kb]   (623 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: زبان شناسی اجتماعی
دریافت: 1401/7/1 | پذیرش: 1402/2/2 | انتشار: 1402/8/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.