دوره 6، شماره 4 - ( زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1402 )                   جلد 6 شماره 4 صفحات 94-79 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.61186/jsal.6.4.79
‎ 20.1001.1.29809304.1402.6.4.11.8

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kake Rash F, Rookesh N. (2023). A Comparative Sociocultural Analysis of the Folkloric Tale of Sheikh San'Aan in Kurdish and Persian Narratives from a Cultural Anthropological Perspective [In Persian]. JSAL. 6(4), 79-94. doi:10.61186/jsal.6.4.79
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-107-fa.html
کاکه رش فرهاد، روکش نسرین. تحلیل جامعه شناختی داستان فولکلوریک شیخ صنعان از منظر مردم شناسی فرهنگی؛ مقایسه دو روایت کُردی و فارسی زبان کاوی کاربردی 1402; 6 (4) :94-79 10.61186/jsal.6.4.79

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-107-fa.html

تحلیل جامعه شناختی داستان فولکلوریک شیخ صنعان از منظر مردم شناسی فرهنگی؛ مقایسه دو روایت کُردی و فارسی
فرهاد کاکه رش* 1، نسرین روکش2
1- استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران ، farhad_kakarash@yahoo.com
2- دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
چکیده:   (1008 مشاهده)
مردم شناسی فرهنگی رویکردی است که در کنار سایر شیوه ها، برای بررسی تغییرات اجتماعی و فرهنگی بکار گرفته می شود و واژگان عناصری هستند که بار ایدئولوژیک یک متن و گفتار را بر دوش دارند و آن را دارای معنا می کنند. انتخاب، کاربرد لغات و واژگان خاص در ضرب المثلها، بازتاب دیدگاه و نگرش مردم نسبت به اتفاقات، پدیده ها، اوضاع، مسائل اجتماعی و افکار آنان است. در داستانهایی که از گذشتگان توسط راویان نقل می شود هم از موضع جغرافیایی و فرهنگ زیست محیطی راوی و هم فرهنگ گوینده­ی اصلی داستان چه مجهول و چه معلوم در شکل­گیری و ساختار داستان نقش اساسی و مهمی ایفا می شود. مقاله حاضر با هدف مقایسه دو روایت از شیخ صنعان (روایت کُردی، به روایت مام احمدلطفی مهابادی و روایت فارسی، به روایت عطار) پرداخته، و برای تبیین اشتراکات و افتراقات فرهنگی، دو اثر را از منظر مردم­شناسی فرهنگی مقایسه می کند. برخی از نتایج حاکی از آن است: در هر دو منظومه، شخصیّت­های شیخ صنعان و دختر به عنوان شخصیّت اصلی، و مریدان و مرید خاص در نقش فرعی وجود دارند. در هر دو اثر از آداب و رسوم صحبت به میان آمده است. تفاوتی که در مورد شخصیت­های داستان شیخ صنعان به روایت عطار و روایت مام‌احمد لطفی وجود دارد، حضور شخصیّتی به نام حضرت غوث است. حضور حضرت غوث ریشه در اعتقادات عرفانی و عقاید مردم منطقه به مشایخ دارد. از دیگر شخصیّت ها، شخصیت پدر است. تأثیر پدر بر نهاد خانواده و پدرسالاری در داستان شیخ صنعان به روایت کُردی، کاملاً آشکار است. زیرا دختر ترسا موضوع خودش و شیخ را اولین‌بار برای پدرش تعریف می­کند. برخی از آداب و رسوم ها که مربوط به دین مسیحیت است در هر دو اثر وجود دارد و شیخ صنعان برای گرویدن به دین ترسایی باید انجام دهد. امّا تفاوت‌هایی از آداب و رسوم در شیخ صنعان به روایت کُردی وجود دارند از جمله آن می توان به مراسم خانقاهی و مراسم ازدواج اشاره کرد. از دیگرمؤلّفه­های فرهنگی هر دو اثر البسه و پوشاک است. با این تفاوت که در داستان به روایت عطار به دلیل نوع ادبی بودن آن، اشاره به لباس صوفیان دارد ولی در داستان به روایت کُردی، بیت­بیژ در توصیف دختر از نوع پوشش لباس کردی بهره برده است.
 
واژه‌های کلیدی: زبان شناسی اجتماعی، مردم شناسی فرهنگی، مطالعات روایی، شیخ صنعان کردی، شیخ صنعان فارسی، عطار، مام احمد لطفی
متن کامل [PDF 320 kb]   (536 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: زبان شناسی اجتماعی
دریافت: 1401/1/11 | پذیرش: 1401/10/18 | انتشار: 1402/8/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.