بازنمایی ایدئولوژی در کاریکاتور‌های سیاسی، از مشروطه تا معاصر (بارویکرد جامعه شناختی)

نعمتی, نسیم; خطایی, سوسن

doi:10.52547/jsal.6.2.41

زبان‌ کاوی کاربردی

دوره 6، شماره 2 - ( زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1402 ) جلد 6 شماره 2 صفحات 62-41 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.52547/jsal.6.2.41

Mendeley

Zotero

RefWorks

Nemati N, Khataei S. (2023). Representation of Ideology in Political Caricatures, from the Persian Constitutional Revolution to the Contemporary with a Sociological Approach [In Persian]. JSAL. 6(2), 41-62. doi:10.52547/jsal.6.2.41
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-29-fa.html

نعمتی نسیم، خطایی سوسن. بازنمایی ایدئولوژی در کاریکاتور‌های سیاسی، از مشروطه تا معاصر (بارویکرد جامعه شناختی) زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1402; 6 (2) :62-41 10.52547/jsal.6.2.41

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-29-fa.html

بازنمایی ایدئولوژی در کاریکاتور‌های سیاسی، از مشروطه تا معاصر (بارویکرد جامعه شناختی)

نسیم نعمتی^*

¹، سوسن خطایی²

1- دانشجوی کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، استان تهران، شهر تهران ، nasimnemati8@gmail.com
2- استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، استان تهران، شهر تهران

چکیده: (976 مشاهده)

کاریکاتور در جهان به عنوان هنر بصری و فکاهی برای ارسال پیام و رسانگی، و در حقیقت بازنمایی رسانه‌ای است. در کاریکاتور معنی و طنز از دو نمود نشانه‌شناختی تولید می‌شود: کلامی و بصری یا صرفاً از طریق بصری. سه شگرد زبانی اغراق، تناقض و استعاره ساز در شکل‌گیری طنز در کاریکاتورها نقش دارند که به نظر می‌رسد حاصل تعامل عناصر کلامی و بصری و کاربرد استعاره بصری باشند. کاریکاتور‌ها منبع غنی دیگری برای تظاهر غیرزبانیِ استعاره‌ها می‌باشند. با مطالعه پدیده‌های زبان، هنر، سیاست، مذهب و سایر مظاهر عینی استعاره، قادریم راهی به سوی کشف ایدئولوژی و نظام تفکر بشر پیدا کنیم. از سوی دیگر، نظریه تحلیل انتقادی کلام در صدد است کاریکاتور را به مثابه کنشی اجتماعی در ارتباط با قدرت، ایدئولوژی و گفتمان مورد مطالعه قرار دهد. به نظر می‌رسد به دلیل فشردگی محتوایی و ایجاز کاریکاتورها و نیز تعامل میان زبان و تصویر، کاریکاتورها شیوه‌های مستقیم و آسانی برای پردازش یک پیام باشند. وحدت مخاطبان در دریافت پیام منجر به هدایت آن ها به نگرش مورد انتظار از موضوع می شود. خودآگاهی مخاطب از دریچه طنز و سواد تصویری موجب ارتقاء سواد مفهومی در آن ها می گردد. بازنمایی ایدئولوژی در کاریکاتور‌های سیاسی بر اساس دو رویکرد جامعه شناختی و تحلیل انتقادی کلام است. در این تحقیق، بازنمایی ایدئولوژی در کاریکاتور‌های سیاسی، از مشروطه تا معاصر (بارویکرد جامعه شناختی) حوادث مهمی چون دوره مشروطه، قیام 30 تیر سال 1331 شمسی، انقلاب اسلامی ایران، جنگ تحمیلی، انرژی هسته ای و تحریم و اقتصاد مقاومتی، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که در کاریکاتورهای سیاسی تک نمودی (تصویری) از آغاز مشروطه، مفاهیم آزادی، بیداری در مقابل خواب و رخوت ملت ها، به صورت درگیری نیروی خیر و شر، دمیدن در صور و زنده شدن مردگان، و بعد از آن در ملی شدن صنعت نفت، مفاهیم استقلال و ترسیم اشغالگر در اذهان همانند حیوانی اسیر، مفهوم‌سازی شده‌است. در کاریکاتورهای سیاسی کلامی-تصویری از آغاز مشروطه، شکل گیری کاریکاتور بر اساس شعر طنزآمیز و مفهوم حراج گذاشتن، مسجد با گنبدهایی بزرگ از موشک و علامت بمب هسته ای که بیانگر مذهب و جنگ تحمیلی، مفهوم‌سازی شده‌است. در گروه نخست که حاوی استعاره‌های تک نمودی (تصویری) بود نمادهای آزادی، نمادهای سمبلیک دست اندازی اشغالگران بر منابع نفتی ایران، سمبل نمایندگانی فرمایشی و کم فهم، در تصاویر به کار رفته و از طریق دو تکنیک تلفیق مفاهیم مبدأ و مقصد و پرکردن غیرمنتظره بخشی از یک طرحواره، رابطه بین مبدأ و مقصد در ذهن خواننده شکل می‌گیرد و در گروه کاریکاتورهای کلامی-تصویری همین روابط به اضافه نقش تثبیتی نوشتار بادکنکی به نگاشت میان مفاهیم مبدأ و مفهوم مقصد (جنگ) کمک می‌کند.

واژه‌های کلیدی: کاریکاتور، دوره مشروطه، دوره معاصر، جامعه شناختی زبان، تحلیل انتقادی، نشانه شناختی

متن کامل [PDF 811 kb] (498 دریافت)

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: زبان شناسی اجتماعی
دریافت: 1399/5/12 | پذیرش: 1400/3/15 | انتشار: 1402/2/2

فهرست منابع

1. Bayat, M. R., (2002), "Art encyclopedia (painting, sculpture, and graphic art)", Zamaneh, Oct. 2002, No. 1, pp. 28-37.

2. Pakbaz, R. (2011), The Encyclopedia of Art (Painting, Confectionery and Graphic Arts), 10th Edition Tehran: Contemporary Culture Publication.

3. Haji Mohammadi, A., Ravdrad, A., (2014), "Popular culture and international politics (Visual analysis of American Political Cartoons on the Iran's nuclear program from cultural studies perspectives)". Journal of Culture-Communication Studies, Vol. 15, No. 26, pp.105-130.

4. Khalili, H., (2012), "Economic Resistance in the Light of Resistance Economics", Detective, Autumn, Vol. 5, No. 20, pp. 24-43.

5. Saher, H., (1998), Evolution of 70 years Caricautr in Iran, Saeedeh Zanganeh, 1th Edition, Tehran: Aterpat book.

6. Soghrati, S. A., (2008), "revolution art: The Openness of Thought in the Caricature of the Revolution", Tandis, Bahman, No. 142, pp. 11-11.

7. Shah Wali, M., Moshfeq, J., (2006), "Examining the information function of caricature", Keyhan Caricature, Oct, No. 175 and 176, pp. 4-9.

8. Shojaee Tabatabaei, S., (1992), "Caricature in Iran (1)", Keyhan Caricature, April, No. 1, pp. 6-9.

9. Shakouri, A., (2006), "The Role of Caricature in People's Awakening", Memorial, Autumn, No. 81, pp. 375-382.

10. Ziaee, M., (2009), A file for the caricature, 1th Edition. Tehran: Soureh Mehr Publication.

11. Abbasi, I., (2001), "Political Caricature", The Month of Art book, June and July, No. 33 and 34, pp. 100-105.

12. Alam, M. R., Bahrami, N., (2013), "An Analysis of Political Approaches in Iran", Quarterly Journal of Social Development, Seventh Edition, Summer, No. 4, pp. 107-128.

13. Niroumand, M., Shojaee Tabatabai, S., (2003), "Critical Art of Barefoots: Study of the Post-Revolutionary Caricature", Sura Andisheh, February and march, No. 7, pp 48-56.

14. Veicy, H. (2012). "The Role of Nuclear Energy in Iran's National Power", political studies of Islamic world, Vol. 1, No. 1, pp. 73-92. Doi: 10.30479/psiw.2012.66.

15. Hezavi, S., Ziraki Heydari, A., (2014) "Resistance Economy; A symbol of revolutionary management in Iran's political economy", Islamic Revolution Studies, Summer, No. 37, pp. 9-26.

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.