ملامح السخریه فی أشعار أحمد شوقی؛ الدراسه السوسیولوجیه

وحدانی, زهرا; محمدی نژاد پاشاکی, احمد

doi:10.52547/jsal.6.2.131

زبان‌ کاوی کاربردی

دوره 6، شماره 2 - ( زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1402 ) جلد 6 شماره 2 صفحات 161-131 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.52547/jsal.6.2.131

‎ 20.1001.1.29809304.1402.6.2.6.9

Mendeley

Zotero

RefWorks

Vahadani Z, Mohammadi Nejad Pashaki A. (2023). Topics of Satirical Poetry in Ahmad Shawqi's Poems, with a sociological approach [In Arabic]. JSAL. 6(2), 131-161. doi:10.52547/jsal.6.2.131
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-32-fa.html

وحدانی زهرا، محمدی نژاد پاشاکی احمد. ملامح السخریه فی أشعار أحمد شوقی؛ الدراسه السوسیولوجیه زبان کاوی کاربردی 1402; 6 (2) :161-131 10.52547/jsal.6.2.131

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-32-fa.html

ملامح السخریه فی أشعار أحمد شوقی؛ الدراسه السوسیولوجیه

زهرا وحدانی^*

¹، احمد محمدی نژاد پاشاکی²

1- دکتوراه فی فرع اللغه العربیه وآدابها، کلیه الآداب والعلوم الإنسانیه، جامعه فردوسی مشهد، إیران ، vahdani1981@gmail.com
2- دکتوراه فی فرع اللغه العربیه وآدابها، کلیه الآداب والعلوم الإنسانیه، جامعه جیلان، إیران

چکیده: (1286 مشاهده)

إنّ العلاقه بین الأدب والمجتمع علاقه قدیمه جدا أی ظهرت منذ الأقدم، أی ما جعل بین الأدب وعلم الاجتماع وشائح قویه وهذا لدراسه الظاهره الأدبیه، وعلم الاجتماع یصب اهتمامه بالأدب کظاهره اجتماعیه مثل الظواهر الاجتماعیه، الأدیب، الأثر الأدبی، القارئ، الزاویه الاجتماعیه وهذا ما یبرز العلاقه بین الأدب والظروف الاجتماعیه المحیطه به. وبالمعنی العام فإن علم الاجتماع الأدبی أثرّ تأثیرا کبیرا فی الحرکه النقدیه والأدبیه العالمیه، وما جعل علم الاجتماع الأدبی ینقسم بدوره إلی فروع متعدده وهذا بسبب تعدد الاهتمامات والموضوعات. تمثل السخریه فنا رائعاً من الفنون الأدبیه التی تعبر عن تطورات المجتمعات البشریه. أن السخریه خلیط من انفعالین هما: الغضب والاشمئزاز؛ فنحن إذ تثور فینا غریزه النفور نشمئز، فإذا تجرأ الشیء الذی أثار اشمئزازنا علی صفاء عیشنا، من أی ناحیه من النواحی، انبعثت فینا غریزه المقاتله والانفعال المقترن بها، وهو الغضب، فدفعا بنا إلی السخریه مما بعث اشمئزازنا، أو ممن أثاره فی نفوسنا فإنّ السخریّه تستخدم کوسیله لأجل الوصول إلی الغایه، ولیست هی مقصوده بالذات؛ ویقصد الأدیب الساخر بها شخصاً خاصّاً أو جماعه أو قوماً. وفی هذا البحث «ملامح السخریه فی أشعار أحمد شوقی؛ الدراسه السوسیولوجیه» یحاول أن یدرس مفهوم السخریه بشکل عام فی العصور المختلفه کظاهره اجتماعیه. ثم یتناول السخریه لدی أمیر الشعراء «أحمد شوقی» وهو الشاعر الذی عاش فی فتره زمنیه حافله بالحوادث الهامه علی المستوی العالمی. وبرز فی أشعاره السخریه من الحکّام والمحتلّین وغفله الشعب وظاهره الفقر والنفاق والرشوه وغیرها. لقد استطاع الشاعر أن یوظّف السخریه توظیفاً سیاسیاً واجتماعیاً هادفا إیقاظ شعبه للقیام ضد العدو المحتل وبعث أمجادهم القدیمه وإصلاح أحوالهم السیئه وإنهاض عزائمهم لإنجاز التغییرات فی حیاتهم الجماعیه بأسالیب بلاغیه مختلفه. فقد اتخذ الشاعر من السخریه وسیله للنقد والتغییر، فعمد إلی کشف کثیر من المشاکل والعیوب فی مجتمعه ونادی بمعالجتها. ویکتسب خطاب السخریه تأثیراً مهماً ویؤدی دوراً فاعلاً فی السیاق الاجتماعی إذا مورس بکثافه فی الفضاء العام وتم تطبیع تداوله بین الجمهور الشعبی.

واژه‌های کلیدی: الأدب المعاصر، أحمد شوقی، الأدب الساخر، الدراسه السوسیولوجیه

متن کامل [PDF 416 kb] (766 دریافت)

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: زبان شناسی اجتماعی
دریافت: 1401/1/9 | پذیرش: 1401/8/6 | انتشار: 1402/2/2

فهرست منابع

1. Ibn Atheer, D. (Not Dat). Al-Mathal Al-Thaer, Researched by Ahmad Al-Hofy & Badawy Tabana, Cairo: Dar Nahzat Publications.

2. Ibn Manzoor, (2000) Lisan Al-Arab, 1th edition Beirut: Dar Sader Publications.

3. Abu Al-Fazl Ibrahim, M., (Not Dat) Mediation between Al-Mutanabi and his opponents, Issa Al-Babi Al-Halabi Publications.

4. Rajab, M., (2009). Contemporary Humor Poets, 2th edition, Al-Desouq Publications.

5. Shafi, Y., (1992). The most wonderful of what was said in satire, Beirut: Dar Al-Fikr Al-Arabi Publications.

6. Sharaf, A., (1992) humorous literature, 1th edition, Dar Nubar Publication.

7. Shawgie, A., (2012). Al-Shawqieyat, Researched by: Muhammad Fawzi Hamza, 2th edition, Cairo: Al-Adab Publications.

8. Al-Akkad, A., (1969). Jaha Al-zahek Al-mozhek, Beirut: Dar Al-Kutub Al-Arabi Publications.

9. Alloush, S., (1985) Dictionary of Contemporary Literary, 1th edition, Beirut, Dar Al-Kotob Publications.

10. Farid Jarrar, M., (2009). "Political discourse", Journal of the Islamic University, Al-Quds University, Vol. 17, No. 1, pp. 371-403.

11. Al-Firouzabadi Al-Shirazi, (2005) Al-Qamous Al-Muheet, Researched by Muhammad Naim Al-Arqousi, 8th edition, Beirut: Al-Risala Publications.

12. Wadi, T., (1985). Shawqi's Lyrical and Dramatic Poetry, 3th edition, Cairo: Dar Al-Maaref Publications.

13. Muhammad Amin Taha, N., (2019) Satire in Arabic, 1th edition, Cairo: Dar Al-Tawfiqia Publications.

14. Muhammed Hussein, M., (1970), The Satirists and the Satirists in the Pre-Islamic Era, 3th edition, Beirut: Dar Al-Nahza Publications.

15. Yagoub, E., (1987) Dictionary of Linguistic and Literary Terms, 1th edition, Beirut, Dar Al-Elm Publications.

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.