عناصر السرد وأثرها فی الکتابه النثریه عند الجواهری؛ دراسه جمالیه

مقیاسی, حسن; منشد نزال, ریاض

زبان‌ کاوی کاربردی

دوره 7، شماره 4 - ( زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1403 ) جلد 7 شماره 4 صفحات 98-85 | برگشت به فهرست نسخه ها

Mendeley

Zotero

RefWorks

Meghyasi H, Manshad Nazzal R. (2024). An Aesthetic Reading of Narrative Elements and Their Impact on Al-Jawahiri's Prose [In Arabic]. JSAL. 7(4), 85-98.
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-175-fa.html

مقیاسی حسن، منشد نزال ریاض. عناصر السرد وأثرها فی الکتابه النثریه عند الجواهری؛ دراسه جمالیه زبان کاوی کاربردی 1403; 7 (4) :98-85

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-175-fa.html

عناصر السرد وأثرها فی الکتابه النثریه عند الجواهری؛ دراسه جمالیه

حسن مقیاسی¹

، ریاض منشد نزال^*²

1- دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشکد ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، إیران
2- کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، إیران

چکیده: (266 مشاهده)

یعد الشاعر العراقی محمد مهدی الجواهری من أبرز شعراء القرن العشرین وأغرزهم انتاجاً وأکثرهم فلسفه فی میدان الشعر، وقد کُتبت عنه وعن شعره مئات الرسائل والبحوث والاطاریح الأکادیمیه، لکن لم یلتفت أحد إلی ما ترکه هذا الشاعر العملاق من نثره الفنی. یکاد النثر الفنی هو السمه الأبرز والطاغیه لکتابات الشاعر الکبیر الجواهری تختلف عمّا کُتب فی مجال السیّر الذاتیه لأغلب أولئک الذین کتبوا مذکراتهم؛ تهدف هذا الدراسه الی الکشف عن الأصول الفنیه التی استدعاها الکاتب فی صیاغه النثر لدیه، وإبراز الإمکانیات الفنیه والقدرات البیانیه فی انتاج نصوص أدبیّه. کان المبحث الأول یدور حول الأسلوب فی الکتابه النثریه عند الجواهری، والمبحث الثانی خصصه الباحث لجمالیات التقدیم والتأخیر فی الکتابه النثریه عن الجواهریّ، والمبحث الثالث کان یدور حول عناصر السرد وأثرها فی الکتابه النثریه عند الجواهریّ. وأهم ما فی نتائج: یتحدث الجواهری فی معظم نثره عن المدن التی زارها، والمدن التی أجبرته الظروف علی الإقامه فیها، وبملاحظه روایات الجواهری یتبین مدی تمیزها عن غیره من الروائیین والروائیات وذلک من خلال قدرته الفائقه علی رسم الملامح الخارجیه والداخلیه لشخصیاته، کما ارتبطت بعض شخصیاته بالشخصیات الواقعیه والفعلیه المشهوره فی المجتمعات بوجه عام والمجتمع العراقی بوجه خاص، حیث کان یتحدث علی المشاهیر من خلال خطابه فی سرد الأعمال الروائیه، بخلاف تحدثه عن والشخصیات الخیالیه. یمثل الزمن رکن أساسی فی العمل السردی لا یجوز الاستغناء عنه، وقد استعمل الجواهری عنصر الزمن فی أغلب الکتابات النثریه وذلک فی کتابه ذکریاتی، حیث یشیر الزمن إلی بؤره النص السردی وطاقته، وقد استعمل عنصر الزمن من أجل بناء ملامح کتاباته، وقد استعمل المفردات الداله علی الزمن فی کتبه ومنها ( اللیل- النهار_ الصباح – المساء- الخریف – الربیع – الغروب- الشروق)، وفی ضوء ذلک فإن عنصرا الزمان یمثل أهم تقنیات السرد التی تشکل فضاء الروایه، فعلی نبضات الزمن تسجل الأحداث الروائیه. فقد أتخد الجواهری فی ضوء هذا البعدین للمکان حرکته داخل النص وهما (البعد السینمائی – البعد الواقعی)، حیث یدل کلا منهما علی دلاله داخل النص الروائی البعد السینمائی یدل علی الإیحاء برمزیه المکان وما یوضحه من دلالات، أما البعد الواقعی للمکان فی نص محمد الجواهری فیظهر فیه المکان کخلفیه تنجز ضمن الأحداث الروائیه فی النص، ومن هذا المنطلق ومن وجهه نظر القارئ یتم تأکید العمق الدلالی للمکان، مما جعل المتلقی ینجذب بشکل واضح وصریح باتجاه المکان، وبالتالی فأن طبیعه الأنسان والمکان فی النص السردی ترکز علی قانون الفعل ورد الفعل، وبالتالی فطبقاً للقدر التی یؤثر فیه للمکان فی الانسان ویحفظ ملامح وخصائص الإنسان، وبنفس ذلک القدر نجد أن الانسان یتفاعل مع المکان، ومن خلال ذلک یتبین مدی أهمیه المکان فی التکوین الدلالی فی نثر الجواهری.

واژه‌های کلیدی: الدراسه الجمالیه، النثر العربی، الدراسه السردیه، محمد مهدی الجواهری.

متن کامل [PDF 890 kb] (34 دریافت)

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: پژوهش‌های زبانی
دریافت: 1403/4/10 | پذیرش: 1403/9/10 | انتشار: 1403/9/10

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.