دوره 7، شماره 2 - ( زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1403 )                   جلد 7 شماره 2 صفحات 92-57 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.29809304.1403.7.2.3.3

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mansouri Jozani T, Sahraee R M. (2024). The Acquisition and Instruction of Causative Structures in Persian through the Lens of Processability Theory [In Persian]. JSAL. 7(2), 57-92.
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-120-fa.html
منصوری جوزانی طلیعه، صحرایی رضا مراد. یادگیری و آموزش ساخت سببی زبان فارسی بر اساس نظریۀ پردازش‌پذیری زبان کاوی کاربردی 1403; 7 (2) :92-57

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-120-fa.html

یادگیری و آموزش ساخت سببی زبان فارسی بر اساس نظریۀ پردازش‌پذیری
طلیعه منصوری جوزانی* 1، رضا مراد صحرایی2
1- دانشجوی دکتری آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران ، ttmansouri@gmail.com
2- استاد تمام گروه زبان‌شناسی همگانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده:   (384 مشاهده)
دستور زبان و نگرش پژوهشگران نسبت به آن مبنای تحولات صورت‌گرفته در حوزۀ آموزش زبان دوم بوده‌است. برهمین‌اساس، سیر تکوین آموزش زبان دوم به سه دورۀ مختلف تقسیم می‌شود. دورۀ نخست دوره‌ای است که آموزش زبان معادل آموزش دستور زبان بود؛ دورۀ دوم دوره‌ای است که دستور از آموزش زبان حذف شد و سوم دوره‌ای است که آموزش دستور جایگاهی منطقی یافت و در کنار آموزش ارتباطی قرار گرفت. بنابراین، می‌توان گفت یکی از چالش‌های حوزۀ آموزش زبان دوم دستور زبان است و آموزش دستور زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان نیز از این قاعده مستثنی نیست. همچنین، یکی دیگر از مسائل مهم در حوزۀ یادگیری و آموزش زبان دوم مسئلۀ تکوین زبان دوم است؛ یعنی زبان‌دوم‌آموزان در طول یادگیری زبان دوم از چه مراحلی عبور می‌کنند و چرا؟ پژوهشگران بسیاری به بررسی این مسئله پرداخته‌اند که یکی از آنها «مانفرد پینمان» است که در سال 1998 نظریه‌ای را تحت عنوان «نظریۀ پردازش‌پذیری» معرفی نمود. این نظریه سیر فراگیری دستور زبان دوم توسط زبان‌دوم‌آموزان را مورد بررسی قرار می‌دهد و مبنای آن این است که فراگیری زبان دوم از یک سلسله‌مراتب تکوینی به‌نام «سلسله‌مراتب پردازش‌پذیری» تبعیت می‌کند. براساس نظریۀ پردازش‌پذیری زبان‌دوم‌آموزان به‌ترتیب واژه‌های محتوایی؛ واژه‌های نقشی؛ گروه‌ها؛ جمله‌ها و بندهای پیرو را فرا می‌گیرند. با توجه به آنچه گفته شد و با توجه به جایگاه دستور و چالش‌برانگیزبودن یادگیری و آموزش برخی از ساخت‌های دستوری زبان فارسی، نگارندگان بر آن شدند تا ابتدا براساس نظریۀ پردازش‌پذیری فراگیری ساخت سببی زبان فارسی توسط غیرفارسی‌زبانان را بررسی کرده و سپس، باتوجه‌به نتایج به‌دست‌آمده الگویی برای آموزش این ساخت به فارسی‌آموزان غیرایرانی ارائه دهند. برای انجام این کار باید مشخص می‌شد هر یک از ساخت‌های سببی زبان فارسی مربوط به کدام مرحله از سلسله‌مراتب پردازش‌پذیری هستند. پس از بررسی‌ها مشخص شد که ساخت‌های سببی ساده در مرحلۀ پردازش جمله و ساخت‌های سببی مرکب در مرحلۀ پردازش بندهای پیرو فرا گرفته می‌شوند. برهمین‌اساس، با استفاده از یکی از تکنیک‌های معرفی‌شده توسط نظریۀ مذکور یعنی تکنیک مصاحبه به گردآوری داده‌ها پرداخته می شود. شرکت‌کنندگان این پژوهش 120 فارسی‌آموز غیرایرانی در 5 سطح مقدماتی؛ پیش‌میانی؛ میانی؛ فوق‌میانی و پیشرفته بودند. داده‌ها براساس آنچه نظریۀ پردازش‌پذیری برای تجزیه‌و‎تحلیل داده‌ها پیشنهاد می‌کند، بررسی می گردد. پس از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها دریافتیم همانطور که نظریۀ پردازش‌پذیری پیش‌بینی کرده‌است، فارسی‌آموزان ابتدا سببی‌های ساده و بعد، سببی‌های مرکب را فرا می‌گیرند. همچنین، مشخص شد که فارسی‌آموزان در فراگیری سببی‌های ساده به‌ترتیب، سببی‌های کمکی؛ ریشه‌ای نابرابر؛ ریشه‌ای برابر؛ نابرابر مرکب و تکواژی و در فراگیری سببی‌های مرکب به‌ترتیب، سببی‌های فاعلی- التزامی غیرمقید؛ فاقد معنای ضمنی؛ دارای معنای ضمنی منفی؛ فاعلی- التزامی اجازه‌ای و مفعولی- التزامی اجباری را فرا می‌گیرند. درنهایت، براساس یافته‌ها الگویی برای آموزش ساخت سببی زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان ارائه شد.
واژه‌های کلیدی: آموزش زبان فارسی، غیرفارسی‌زبانان، ساخت سببی زبان فارسی، نظریۀ پردازش‌پذیری
متن کامل [PDF 1054 kb]   (291 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: آموزش زبان
دریافت: 1403/1/15 | پذیرش: 1403/3/10 | انتشار: 1403/3/26
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.