دوره 7، شماره 4 - ( زبان کاوی کاربردی (JSAL) 1403 )                   جلد 7 شماره 4 صفحات 24-24 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
khosraviph K. (2024). 0. JSAL. 7(4), 24-24.
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-163-fa.html
خسروی دستگردی زهرا. تبیین ساخت افعال سادۀزبان فارسی و قواعد حاکم بر آن‌ها با تمرکز بر انواع ریشه و ماده‌ساز(با رویکرد زبانشناسی) زبان کاوی کاربردی 1403; 7 (4) :24-24

URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-163-fa.html

تبیین ساخت افعال سادۀزبان فارسی و قواعد حاکم بر آن‌ها با تمرکز بر انواع ریشه و ماده‌ساز(با رویکرد زبانشناسی)
زهرا خسروی دستگردی*
استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاداسلامی، همدان، ایران ، khosravi.ph@gmail.com
چکیده:   (246 مشاهده)
مهمترین بخشِ تمام زبان­های جهان، فعل است(جهانی­ های زبان). فعل در دستگاه تطابق دستوری (تطابقِ فعل و نهاد...) جایگاهی ویژه­ دارد. زبان موجود زندۀ اجتماعی است که با تعدادی محدود آواها و نشانه­ های زبانی و قواعددستوری، تعدادی نامحدودجمله برای انتقال اطلاعات می ­سازد؛ زبان با حفظ کارکردِ ارتباطی خود، با تأثیر بر ساختمان آوایی-هجاییِ واژه(تغییردر کیفیت -کمیت واکه ­ها، همگونی_ناهمگونیِ همخوان­ها و إعمال کلیۀ فرایندهای آوایی) سازه­ های زبانی را مطابقِ اصل کم­ کوشی زبان، برای تسهیل تلفظ دگرگون­ می­کند؛ این دگرگونی ­ها گاه ابهاماتی در شناخت درستِ اجزای سازۀ زبانی(اینجا فعل)ایجاد­می ­کند،اما منطقی نیست که با معرفی انواع تکواژ ماضی­ساز(8-10عدد)در پی رفع مشکل ظاهری باشیم؛ نگارندگان معتقدند تنهایک تکواژ ماضی­ ساز(t/d)داریم که در اثر توالی ِهمنشینی با دیگر واجها تغییراتی یافته ­است. این گفتار ضمن بررسی تغییرات به علت علمی آنها می ­پردازد. هدف این پژوهش تعیینِ تکواژ ماضی ­ساز در افعالِ بظاهر سادۀ زبان فارسی و علت خلق تکواژهای ماضی ­سازِ متعدد و انواع ریشۀ افعال ساده است؛ به نوعی این گفتار،پاسخگوی پرسش­های زیر است: تکواژ ماضی ­ساز فارسی کدام است؟چرا تعدّد تکواژهای ماضی­ ساز توجیه علمی ندارد؟آیا با فرایندهای آوایی می­ توان تغییرات ریشه و ماده­ های ماضی را تبیین کرد؛ چنانکه نیاز به معرفی تکواژهای ماضی­ ساز گوناگون نباشد؟ تکواژهای ماضی­ سازِ زبان فارسی{ت(کُشت)، د(گسترد)، آد(ایستاد)، ید(خرید)، ِست، یست(نگرست، نگریست)، ُفت(پذیرفت)...}چگونه تبیین وتحلیل­ می ­شوند؟ساخت افعالِ موسوم به جعلی چیست؟آیا ستاک ماضی و مضارع یک فعل، مأخوذ از ریشه ­ای واحد است؟نتایج تحقیق که به شیوۀ توصیفی–تحلیلی و مطابقِ روش اسنادی و رویکرد به علم صرف است،نشانگر مراحلِ شگل­گیری ِساختواژۀ فعل است و اینکه قواعد واج ­آراییِ ویژۀ دستگاه فعل،در اینجا بسیار کارا بوده ­­است.
 
واژه‌های کلیدی: توصیف فعل، ژرف‌ساخت افعالِ فارسی‌نو، تکواژهای ماده‌ساز، تکواژ انحصاری ماضی‌ساز
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: پژوهش‌های زبانی
دریافت: 1403/8/21 | پذیرش: 1403/9/18 | انتشار: 1403/11/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.