دوره 8، شماره 3 - ( 6-1404 )
جلد 8 شماره 3 صفحات 97-79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mozaffari S, Kosari A. (2025). Structural Conceptual Metaphor in Adab al‑Kabīr and Adab al‑Ṣaghīr: A Case Study of the Concept ʿAql [In Persian]. JSAL. 8(3), 79-97.
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-165-fa.html
URL: http://jsal.ierf.ir/article-1-165-fa.html
مظفری سودابه، کوثری افسانه.(1404). استعاره مفهومی ساختاری در رساله های ادب کبیر و ادب صغیر؛ مطالعه موردی: واژه عقل زبان کاوی کاربردی 8 (3) :97-79
سودابه مظفری1 
، افسانه کوثری*2
، افسانه کوثری*2
1- دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ،afsane.kosari@khu.ac.ir
2- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ،
چکیده: (2353 مشاهده)
نظریهٔ استعارهٔ مفهومی، از بنیادینترین دستاوردهای زبانشناسی شناختی بهشمار میرود و بر این فرض استوار است که انسان مفاهیم انتزاعی را از رهگذر تجربههای زیسته و مفاهیم عینی و ملموس درک میکند. بر اساس دیدگاه لیکاف و جانسون (۱۹۸۰)، استعاره نه زینتی ادبی بلکه سازوکاری شناختی است که نظام اندیشه و فرایند ادراک انسان را سامان میبخشد و از طریق نگاشت میان حوزههای مبدأ و مقصد، شالودهٔ ساختار مفهومی را شکل میدهد. پژوهش حاضر با تکیه بر این چارچوب نظری و از رهیافت توصیفی ـ تحلیلی، بازنمایی مفهوم «عقل» را در دو رسالهٔ ادب کبیر و ادب صغیر ابنمقفع بررسی میکند. دادهها متشکل از گزیدههای عربی این آثار است که پس از ترجمه و تحلیل، در الگوی سهگانهٔ استعارههای ساختاری، هستیشناختی و جهتی جایگذاری شد. تحلیل دادهها نشان داد ابنمقفع در بازنمایی مفهوم «عقل» عمدتاً از الگوی استعارههای ساختاری بهره گرفته و از طریق آن مفهومی ایجابی و کنشمدار از خرد ترسیم کرده است. استعارههایی چون «عقل بهمثابه سرمایه»، «عقل چراغ هدایت»، «عقل مهار زبان» و «عقل بهمثابه سرشت» گویای آن است که در نظام فکری وی، عقل نیرویی ذاتی، هدایتگر و ساماندهندهٔ حیات اخلاقی انسان تلقی میشود. همچنین، بسامد بالای استعارههای ساختاری در مقایسه با سایر گونهها، نشانگر گرایش نویسنده به تبیین نسبت عقل و فعل اخلاقی در قالبی تجربی و تعلیمی است. مسیر غالب نگاشتهای مفهومی از ذهنی به ذهنی بوده و ابنمقفع با بهرهگیری از تصویرهای محسوس، مفاهیمی مانند دانایی، بصیرت و خردورزی را به سطحی ملموس انتقال میدهد. در نتیجه، نظام استعاری او بازتابی از پیوند زبانی و فرهنگی است که در قرن دوم هجری میان خرد، اخلاق و ادب برقرار بوده است. مطالعهٔ استعارههای مفهومی در آثار ابنمقفع، علاوه بر شناخت ساختار ذهنی و نظام ارزشی او، میتواند روند تکوین گفتمان عقلانیت را در سنت نثر تعلیمی عربی نشان دهد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
پژوهشهای زبانی
دریافت: 1403/9/10 | پذیرش: 1404/2/25 | انتشار: 1404/6/10
دریافت: 1403/9/10 | پذیرش: 1404/2/25 | انتشار: 1404/6/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |